Leczenie Zaniku Nerwu Wzrokowego (ONA) Komórkami Macierzystymi

Czym jest zanik nerwu wzrokowego (ONA)?

Zanik nerwu wzrokowego (ONA) to termin określający wiele stanów powodujących utratę wzroku. Zanik nerwu wzrokowego można sklasyfikować ze względu na jego przyczynę odpowiednio na:

• Demielinizacyjne
• Zapalne
• Niedokrwienne
• Traumatyczne

Co powoduje zanik nerwu wzrokowego?

Przyczyna zaniku nerwu wzrokowego zależy od rodzaju atrofii:

• Demyelinujący ONA, znane również jako zapalenie nerwu wzrokowego, wystepuje w chorobach takich jak stwardnienie rozsiane oraz innych stanach demielinizacyjnych i zapalnych. Pacjenci często spotykają się z szybką utratą wzroku w jednym oku, co może oznaczać utratę części lub całego pola widzenia.
• Niedokrwienny ONA jest wynikiem okluzji naczyń krwionośnych zaopatrujących nerw wzrokowy i może wystepować w stanach takich jak zapalenie naczyń, olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic, ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń i reumatoidalne zapalenie stawów. U pacjentów z niedokrwiennym ONA szybko rozwija się postępująca utrata wzroku, w wyższym aspekcie swojego pola widzenia.
• Urazowy ONA wynika z bezpośredniego uszkodzenia nerwu wzrokowego, często z powodu urazu mechanicznego lub wypadku, takiego jak np.: kolizja samochodowa.
• Zapalny ONA, znany jest również jako neuropatia infekcyjna. Powoduje on zniszczenie nerwu wzrokowego przez blisko osadzone nerwu guzy, oraz infekcje i procesy autoimmunologiczne, takie jak sarkoidoza.

Jak diagnozuje się zanik nerwu wzrokowego?

Zanik nerwu wzrokowego diagnozowany jest przez szeroko zakrojone badania okulistyczne, które mogą obejmować¹:

1. Badanie pola widzenia: defekty pola widzenia w neuropatiach nerwu wzrokowego mogą mieć kilka wzorców, wliczając w to defekt środkowy, rozproszony, łukowaty i wysokościowy. Wzorzec wizualizacji wady defektowej nie jest specyficzny dla jakiejkolwiek etiologii i prawie każdy rodzaj defektu pola może wystąpić z jakąkolwiek neuropatią nerwu wzrokowego. Jednak defekty wysokościowe są częstsze w neuropatiach nerwu wzrokowego i defektach centralnych lub odnoszących się do martwego punktu i środkowego obszaru plamki żółtej, często towarzyszą toksycznym/odżywczym i dziedzicznym neuropatiom.
2. Testy elektrofizjologiczne: Wizualny potencjał wywołany (VEP) często wykazuje nieprawidłowości w neuropatiach nerwu wzrokowego. Chociaż VEP nie jest konieczny w diagnostyce neuropatii wzrokowej, może być przydatny u pacjentów z wczesną lub subkliniczną neuropatią nerwu wzrokowego. Pacjenci tacy mogą mieć prawidłowe odpowiedzi źreniczne i brak zauważalnych zmian w tarczy nerwu wzrokowego w badaniu klinicznym
3. Optyczna tomografia koherencyjna: jest stosunkowo nową techniką, która wykorzystuje światło o niskiej koherencji do penetracji tkanki oraz kamery do analizy odbitego obrazu. Wykonując okrężne skany wokół głowy nerwu wzrokowego, można analizować okołopłatkową warstwę włókien nerwowych. Jest to przydatne w obserwacji pacjentów z zapaleniem nerwu wzrokowego, traumatyczną neuropatią nerwu wzrokowego i dziedziczna neuropatią nerwu wzrokowego Lebera

Objawy zaniku nerwu wzrokowego obejmują widzenie tunelowe (znane również jako scotoma), niewyraźne widzenie i utratę innych pól widzenia. Te defekty są diagnozowane podczas dalszego badania przy użyciu wyżej wymieniony technik.

Jakie są obecne metody leczenia zaniku nerwu wzrokowego?
Obecnie nie istnieją skuteczne metody leczenia zaniku nerwu wzrokowego. Nie jest możliwa regeneracja neuronów po zniszczeniu nerwu wzrokowego przy użyciu konwencjonalnych metod leczenia. Dlatego leczenie nowatorskimi terapiami, takimi jak terapia komórkami macierzystymi, daje obiecujacą nadzieję, że możliwa będzie regeneracja widzenia u pacjentów z zanikiem nerwu wzrokowego.

W jaki sposób komórki macierzyste mogą przywrócić funkcję nerwu wzrokowego u pacjentów z zanikiem nerwu wzrokowego?

Mechanizmy, za pomocą których komórki macierzyste mogą dostarczyć swoje właściwości regeneracyjne to :

• Wydzielanie czynników neurotroficznych przed lub po różnicowaniu. MSC (dorosłe komórki macierzyste) uwalniają pewne neurotroficzne czynniki wzrostu, w tym neurotropowy czynnik pochodzenia mózgowego (BDNF), który może zapewniać ochronę neuroproteksyjną.
• Wstrzyknięcie MSC może skutkować działaniem przeciwzapalnym, tym samym zwiększa ono regenerację neuronów zlokalizowanych w obrębie nerwu wzrokowego.
• Badania na myszach wykazały, że wstrzyknięcie MSC dostarczonych poprzez wstrzyknięcie do ciała szklistego powoduje migrację komórek macierzystych do powierzchni siatkówki i integrowanie się z warstwą włókien nerwowych ostatecznie tworząc nerw wzrokowy.